02 Νοεμβρίου 2016

ΙΝΣ: Το πρώτο διεθνές συνέδριο για τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία [ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ & ΒΙΝΤΕΟ]


Τον Νοέμβριο του 2016 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Πρώτο Διεθνές Συνέδριο για τις Γλωσσικές Επαφές στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία απο το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) του ΑΠΘ.

Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών (Πέμπτη μέχρι Σάββατο, 3-5 Νοεμβρίου) και η διοργάνωση μεταδόθηκε διαδικτυακά μέσω live streaming, ενώ είναι διαθέσιμα και τα τρία βίντεο του Συνεδρίου: [1] Πέμπτη*, [2] Παρασκευή & [3] Σάββατο [πατήστε τα μπλέ κείμενα για να σας ανοίξουν τα λίνκ].


*Δυστυχώς, για τεχνικούς λόγους, στο πρώτο βίντεο υπάρχει ένα κενό στον ήχο κατα το χρονικό διάστημα 5:41 μέχρι 9:10.


Στόχος του Συνεδρίου είναι να εξετάσει τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία, με επίκεντρο κυρίως τις σχέσεις της ελληνικής με άλλες γλώσσες στις περιοχές αυτές.










Περιγραφή

Η απόφαση να διοργανώσουμε ένα συνέδριο αφιερωμένο στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία οφείλεται στη διαπίστωση οτι οι εργασίες που ερευνούν τις επαφές στις δύο περιοχές συνήθως κινούνται ανεξάρτητα και χωρίς να επωφελούνται αμοιβαία απο τα συμπεράσματα και τα επιτεύγματα των ερευνών στην καθεμιά απο αυτές, άν και οι δύο βασικές γλώσσες επαφής είναι οι ίδιες (ελληνική και τουρκική) και το ιστορικό πλαίσιο είναι σε σημαντικό βαθμό ενιαίο.

Απώτερος στόχος του συνεδρίου είναι η αποκατάσταση ενός γόνιμου διαλόγου ανάμεσα στην έρευνα που αφορά τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και την αντίστοιχη που αφορά τη Μικρά Ασία. Απο την άποψη αυτή οι ανακοινώσεις που θα φιλοξενηθούν στο Συνέδριο μπορούν να ενταχθούν σε τρείς κατηγορίες: (α) αυτές που αφορούν τα Βαλκάνια, (β) αυτές που αφορούν τη Μικρά Ασία, και (γ) αυτές που αφορούν τη συγκριτική εξέταση των δεδομένων των δύο χώρων.

Στις θεματικές περιοχές του Συνεδρίου εντάσσονται μεταξύ άλλων:
  1. θεωρητικά προβλήματα γλωσσικών επαφών,
  2. γλωσσικές επαφές και διαλεκτολογία,
  3. γλωσσικές επαφές και ετυμολογία,
  4. γλωσσικές επαφές και τυπολογία,
  5. γλωσσικές επαφές και φιλολογία.
Εξετάζονται ζητήματα που αφορούν όλα τα επίπεδα της γλωσσικής ανάλυσης που επηρεάζονται ή καθορίζονται απο τις γλωσσικές επαφές (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, λεξιλόγιο κτλ.).

Στο πλαίσιο των (γεω)τυπολογικών μελετών τα Βαλκάνια μας προσφέρουν το κλασικό παράδειγμα γλωσσικής ένωσης, τη Βαλκανική Γλωσσική Ένωση (Balkan Sprachbund). Η νεότερη έρευνα τεκμηρίωσε την ύπαρξη μιάς εξίσου σημαντικής γλωσσικής ένωσης στον μικρασιατικό χώρο, την Ανατολιακή Γλωσσική Ένωση (Anatolian Sprachbund).

Η μελέτη των προβλημάτων της αναμένεται να διευρύνει τις θεωρητικές αναζητήσεις για τον συχνά αμφισβητούμενο όρο «Sprachbund» και να συμβάλει ουσιαστικά στην κατανόηση του γλωσσικού τοπίου στη Μικρά Ασία.

Η σύγκριση μεταξύ των δύο αυτών γλωσσικών ενώσεων, που η καθεμιά τους έχει διαφορετικά βασικά χαρακτηριστικά, δείχνει ανάγλυφα οτι οι δύο περιοχές, παρά τις αναμφισβήτητες ομοιότητες μεταξύ τους, παρουσιάζουν επίσης σημαντικές διαφορές, που δέν αντικατοπτρίζονται μόνο στα γλωσσολογικά ισόγλωσσα, αλλα και στα πολιτισμικά. Απο την άποψη αυτή, ο συμπλεκτικός σύνδεσμος «και», που ενώνει τα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία στον τίτλο του συνεδρίου δέ λειτουργεί απλώς αθροιστικά, αλλα και αντιπαραθετικά.

Το αίτημα για διαχρονική εξέταση των γλωσσικών επαφών δηλώνεται με την πρόταση για συνεξέταση των σχετικών προβλημάτων σε τρείς περιόδους, την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη. Η εξέταση αυτή, πέρα απο την ανάδειξη του ιστορικού βάθους και του διατοπικού εύρους των επαφών, αποσκοπεί:

  1. στην επισήμανση των ομοιοτήτων, αλλα και των ιδιαιτεροτήτων των φαινομένων που οφείλονται σε γλωσσικές επαφές σε κάθε περίοδο,
  2. στη συγκριτική εξέταση των επαφών δύο γλωσσών ή διαλέκτων σε διαφορετικές περιόδους στις δύο περιοχές,
  3. στην ανίχνευση γλωσσικών ενώσεων στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία (ή την επανεξέταση παλαιότερων προτάσεων για πιθανές γλωσσικές ενώσεις) επίσης κατά την αρχαιότητα, και τη σύγκρισή τους με τις αντίστοιχες ενώσεις των νεοτέρων περιόδων.
Το συνέδριο αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο των ετήσιων διεθνών συνεδρίων για τη διαχρονική και διατοπική μελέτη της ελληνικής γλώσσας, που διοργανώνονται απο το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών και είναι αφιερωμένα εναλλάξ: (α) στην ετυμολογία της ελληνικής (2015), (β) στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία (2016), και (γ) στην ελληνιστική κοινή, τις κοινές και τη διαμόρφωση της κοινής νεοελληνικής (2017).

Στο Συνέδριο έχουν προσκληθεί και θα συμμετάσχουν ώς κύριοι ομιλητές οι καθηγητές Lars Johanson (Universität Mainz) και Klaus Steinke (Universität Erlangen), κορυφαίοι μελετητές ζητημάτων που σχετίζονται με τις Γλωσικές Επαφές στις περιοχές που αποτελούν το αντικείμενο του Συνεδρίου. Επίσης, έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους ή έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν ερευνητές με διεθνή αναγνώριση και διακεκριμένη προσφορά στις περιοχές αυτές, όπως οι

  • Brendt Brendemoen (Universitetet i Oslo),
  • Éva Csató (Uppsala universitet),
  • Brian Joseph (Ohio State University, Columbus),
  • Matthias Kappler (Università Ca’Foscari, Venezia),
  • Charles de Lamberterie (École Pratique des Hautes Etudes, Université Sorbonne IV, Paris),
  • Marius Sala (Academia Romana, București),
  • Andrej Sobolev (Universität Marburg) κ.ά.










Οργανωτική επιτροπή
  • Χρήστος Τζιτζιλής, καθηγητής Ιστορικής και Βαλκανικής Γλωσσολογίας του ΑΠΘ, μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου,
  • Θεοδοσία-Σούλα Παυλίδου, ομότιμη καθηγήτρια του ΑΠΘ, μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου,
  • Γιώργος Παπαναστασίου, αναπληρωτής καθηγητής Ιστορικής Γλωσσολογίας του ΑΠΘ, Διευθυντής του Ινστιτούτου














ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΑΠΟ ΕΔΩ:













Πρόγραμμα